این حقیقت که پدران و مادران امروزی مسئولیت خطیر تربیت فرزندان خود را به دست معلم می‌سپارند، حتماً نباید از جنبه منفی و نومید کننده آن مورد توجه قرار گیرد. زیرا اگر معلمان برای قبول این مسئولیت آماده گردند، می‌توان امیدوار بود که از ایفای نقش تربیت نونهالان امروزی به خوبی برآیند. هیچ کس به اندازه یک معلم برای آفریدن یک محیط مساعد، دلپذیر، صمیمی و توأم با گذشت و همکاری، صلاحیت ندارد. چرا که در جریان تعلیم و تعلم است که معلم نقش مفتاح مشکلات را بر عهده دارد و خلاقیت را به دانش آموزان می‌آموزد.
معلم در حقیقت مانند
پیام آوری است که با پیام خود دل‌های مرده انسان‌ها را زنده می‌کند و آنها را از
تاریکی جهل و نادانی به سر منزل نورانی علم و دانش راهبری می‌نماید. بدون شک هیچکس
نمی‌تواند بدون استفاده از این انسان پاک نهاد راه پر پیچ و خم انسانیت را طی کند.
به راستی که معلمان ادامه دهنده راه پیامبرانند و همچون آنان قلب‌های تاریک
قربانیان جهل و نادانی را روشنایی می‌بخشد. معلم در واقع، شغل بزرگی است که خود می‌سوزد
تا دیگران را روشنایی بخشد.
در کلاس درس هیچ چیز
بدتر از این نیست که معلم تحت تأثیر عوامل مختلف درونی یا بیرونی، از شدت ناراحتی
به حالت انفجار درآید، به دانش آموزی توهین و یا وی را توبیخ کند و از خود
برنجاند.
اگر معلمی نتواند خود
را کنترل کند، نباید از شاگردان خود انتظار اطاعت داشته باشد. عده‌ای از این
مدرسان چنان در مسائل شخصی، خانوادگی و اداری غرق شده اند که کودکان و نوجوانان را
فراموش کرده و به خواسته‌ها و نیازهای آنان توجهی نمی‌کنند.
کثرت دانش آموزان،
حقوق غیر مکفی، وظایف فوق برنامه، مسئولیت خانواده، و فشارهای اداری و اجتماعی که
به معلمین وارد می‌شود، ممکن است موجب احساس عدم امنیت کارکنان آموزشی گردد. به ویژه در شهرهای کم جمعیت که رفتار معمان در
معرض داوری افکار عمومی است. مردم از آنان بیش از دیگران توقع و انتظار دارند.
زمانی که معلم احساس خستگی جسمی یا روحی کند، غیر ممکن است که بتواند بر خود چیره
شده و افسردگی خود را به کودکان و نوجوانان سرایت ندهد.
معلمانی که ترس،
خجلت، اندوه، افسردگی و نظیر این حالات عاطفی را در بین نوجوانان نادیده گرفته و
اهمیت ندهند، سخت در اشتباهند. این قبیل معلمان فقط به نقش آموزشی خود توجه داشته
و وظیفه پرورشی و تربیتی را فراموش می‌کنند؛ اطفال و نوجوانان از آموزگاران و دبیران خود
توقع دارند که رابطه صمیمانه‌ای با آنها برقرار کرده و به استعدادهای آنان توجه و
عنایت بیشتری مبذول دارند. توجه به شخصیت، عدم تبعیض بین شاگردان، همکاری و مشورت
با دانش آموزان، استفاده از دورس عملی با وسایل کمک آموزشی نظیر اسلاید، فیلم، کارگاه
و آزمایشگاه و ... همچنین ایجاد انگیزه تحصیلی در دانش آموزان، از دیگر مسائل مورد
لزوم جهت رشد شخصیت دانش آموزان است.
از طرف دیگر ضروری و
منطقی است که در رفع مشکلات اقتصادی و خانوادگی این قشر پرکار، زحمتکش و دلسوز
اقدام شایسته صورت گیرد. وقتی آموزگار یا مدیری، به علت کمبود درآمد ناگزیر است که
در چند جا فعالیت داشته باشد، چه انتظاری می‌توان در خصوص پیشرفت تحصیلی یا
پیشگیری از جرایم شاگردانش داشت؟ اکثر پژوهشگران معتقدند که جهت اخذ نتایج بهتر
آموزشی، اقدامات زیر باید مورد عنایت و توجه مسئولین و مقامات آموزشی و پرورش قرار
گیرد.
1-
افزایش برنامه‌های علمی، تفریحی، آموزشی، فضای سبز و کتابخانه در مدارس.
2-
ایجاد رابطه‌ای دوستانه و محیطی جذاب برای جلب اعتماد دانش آموزان.
3-
استفاده از وسایل کمک آموزشی، گردش علمی، بازدید از مراکز صنعتی تجاری در
مکاتب.
4-
توجه به شخصیت و محیط خانوادگی نوجوانان و اهمیت دادن به آنها.
5-
توجه به مسائل روحی، روانی، و عاطفی نوجوانان و پیگیری مشکلات آنان.
6-
برنامه ریزی آموزشی دقیق و مدیریت صحیح.
7-
توجه به استعدادها و خلاقیت‌های دانش آموزان.
8-
ایجاد انگیزه تحصیلی در نوجوانان و امیداور ساختن آنها به آینده.
9-
وجود رابطه‌ای نزدیک و مستمر بین اولیاء خانه و مکتب.
10-
شناسایی افراد ناهنجار یا مظنون جهت هدایت و کنترل مستمر آنان.
11-
بکارگیری صحیح و به موقع اصل تشویق و تنبیه.
12-
رواج و گسترش اخلاق اسلامی در بین کودکان و نوجوانان .
13-
استفاده از مربیان، مدیریان و معلمین مجرب و کاردان.
14-
مشارکت دادن دانش آموزان در فعالیت‌های فوق برنامه و ایجاد حس مسئولیت در
آنان.
15-
تشکیل کنفرانس‌ها و کارگاه‌های آموزشی جهت ارتقاء سطح علمی و هماهنگی بین
مدرسین و دبیران.
-----------------------------------
دکتر جاوید صلاحی
کلیات جرم شناسی و
تئوریهای جدید