« اصول محاکمات
مدنی عبارت است مجموع مقررات مربوط به تشکیلات مراجع قضایی، صلاحیت‌ها، اختیارات و
وظایف آن‌ها و تشریفاتی که باید از طرف دادگاه و اصحاب دعوا، از شروع به رسیدگی تا
ختم دعوا و صدور حکم رعایت گردد».
بنابراین، قواعد اصول
محاکمات مدنی به دو بخش تقسیم می‌شود: یکی قواعد مربوط به تشکیلات قضایی، صلاحیت‌ها،
اختیارات و وظایف آن‌ها، و دیگر قواعد مربوط به چگونگی طرح دعوا، اثبات حق، اعتراض
به حکم و امثال آن می‌باشد.
اصول محاکمات مدنی در
گذشته بخشی از حقوق مدنی به شمار می‌رفت و بنابراین، ضمن حقوق خصوصی مورد مطالعه و
بحث و گفتگو قرار می‌گرفت، ولی امروزه بر خلاف اصول محاکمات جزایی، که زیر مجموعه‌ای
حقوق جزا است، اصول محاکمات مدنی، رشته‌ای مستقل از حقوق مدنی شمرده می‌شود. همین
استقلال، موجب شده است که از نگاه بسیاری حقوق دانان، اصول محاکمات مدنی در شمار
شاخه‌ها و شعب حقوق عمومی قرار گیرد؛ هرچند برخی آن را نوعی حقوق مختلط و برخی آن
را همچنان از شاخه‌های حقوق خصوصی به شمار می آورند.