گروه سنی 60 سال به بالا، به دلیل ضعف قوای جسمانی، شاهد کمترین آمار بزهکاری است. جرمشناسان این رده سنی را دوره «بازنشستگی جنایی» نام نهاده اند. ضعف قدرت بدنی، در بیشتر موارد، ضعف قوای ذهنی را نیز به دنبال دارد. به همین علت، افراد بالای 60 سال قادر به ارتکاب هیچیک از جرائم نیازمند محاسبه ذهنی و قدرت بدنی نبوده و بزهکاری آنان به جرائم بسیار سبک مانند سرقتهای بسیار ساده، معاونت در جرم و یا انحرافاتی مانند مصروف مواد مخدر و ... محدود میگردد.
موضوعی که در ارتباط با این رده سنی، بیش از بزهکاری اهمیت
دارد( با توجه به این که نرخ بزهکاری در این دوره به کمترین میزان خود میرسد)،
بحث بزهدیدگی است. همواره ناتوانی گروههای خاص، آنان را در معرض خطر بزهدیدگی
قرار میدهد. همانگونه که اشاره شد، کودکان و معلولین جسمی و ذهنی، به دلیل
ناتوانی در دفاع از خود و گریز از موقعیتهای خطرناک، در معرض انواع مخاطرات، اعم
از سوء استفاده و بزهدیدگی میباشند. این خطر بزهدیدگی، در مورد سالمندان نیز
وجود دارد. به بیان دیگر، در طبقه بندی پنجگانه ادوار سنی در رابطه با بزهکاری
هرچند افراد در دورههای مختلف در معرض هر دو پدیده بزهکاری و بزه دیدگی قرار
دارند اما در دوره اول و پنجم( کودکی و سالمندی) به لحاظ شرایط خاص جسمی و روانی و
نیز آسیبپذیریهای ویژه، خطر بزه دیدگی بسیار قویتر و پر رنگتر است.
به منظور جلوگیری از سوء استفاده از کودک که مهمترین
مصادیق آنها عبارت اند از حمل و فروش مواد مخدر به وسیله کودک، تکدی گری، فحشاء
کودکان و ... در قوانین جزایی کشورهای مختلف مقرراتی پیشبینی شده و ماده 33
کنوانسیون حقوق کودک 1989 نیز به همین موضوع اختصاص دارد، اما حمایت از سالمندان
در برابر سوء استفاده و بزه دیدگی، علی رغم اهمیت، با خلاء حقوقی روبهروست؛ چراکه
در این زمینه در سطوح داخلی و بین المللی قانونی به تصویب نرسیده است.
در جمع بندی موضوع سن باید گفت که هرچند سن یک عامل درونی
انتقالی است ولی معمولاً به دلیل تلفیق شدن با عوامل دیگر موجبات بزهکاری یا بزدهدیدگی
فراهم میگردد. از سوی دیگر هر سنی اقتضائات خود را دارد و عدم پاسخ به نیازهای
فرد در آن سن میتواند مشکلات و اختلالاتی را فراهم نماید که عملاً
بستری برای وقوع جرم گردد. به عبارت دیگر همان طور که تغذیه افراد بر اساس سن
متفاوت میگردد. مجموعه نیازهای آنها تابع شرایط سنی ایشان میباشد. به همین
ترتیب مجموعه توانایی های فرد به ویژه جسمی، فکری در سنین مختلف تغییر مینماید و
در نتیجه موقعیت اجتماعی او که تابعی از مجموعه متغیرهاست، تغییر میکند. به همین
ترتیب قابلیت و استعداد شخص برای رفتاریهای گوناگون از جمله رفتار مجرمانه بر اساس
این متغیرها تغییر مینماید.
در آموزههای دینی اقتضائات سنی به ویژه از جهت شیوههای
رفتاری و تربیتی مورد توجه قرار گرفته وبرای هر دوره از آن دستورالعملهای خاصی
تبیین شده است.
--------------
محسنی، فرید، جرم شناسی، چاپ اول، 1394، ص 289