رابطه سن و نوع جرم- از 12 تا 18 سالگی

این دوره که دوره نوجوانی یا بُرنایی خوانده می‌شود از مقاطع حساس زندگی به شمار می‌آید که دوران الگو پذیری است. دلیل حساسّیت و اهمیت الگو پذیری در زندگی نوجوانان، فرصت‌هایی است که در این زمینه در اختیار آنان قرار دارد. نوجوانان، به دلیل برقراری ارتباط با افراد و گروه‌هایی خارج از محیط خانواده، مانند گروه‌های دوستان و همسالان و آشنایی با چهره‌هایی عمومی مثبت و منفی اعم از هنرمندان، ورزشکاران، بزهکاران و ... می‌توانند افرادی به جز پدر و مادر و بستگان نزدیک خود را به عنوان الگو انتخاب نمایند. انتخاب الگو، دارای آثار بسیار مهم بر زندگی نوجوانان و حتی مراحل بعدی زندگی آنان است. چنانچه نوجوان در این سنین بزهکاران را الگوی خود قرار دهد طبعاً ناهنجاری و رفتار بزهکارانه در شخصیت او شکل می‌گیرد و نهادینه خواهد شد. به همین جهت، محیط اجتماعی و الگوهای مطرح در جامعه تأثیر زیادی تشخّص نوجوانان و رفتار اجتماعی آنان خواهند داشت. از سوی دیگر رشد جسمی و تحولات روانی در این سنین به اوج خود می‌رسد و هم پای بلوغ جسمی، احساسات و غرایز جنسی بیدار می‌گردند که همگی فشارهای روانی و هیجانات شدید را در پی دارند و زمینه‌ای برای گرایش به ارتکاب اعمال منحرفانه و مجرمانه به شمار می‌آیند و چنانچه به مشکلات نوجوانان و بحران ناشی از دوران بلوغ آنان به فوریت رسیدگی نشود، می‌تواند پیش زمینه‌ای قوی برای ارتکاب جرم محسوب گردد؛ بنابراین، حل معضل نوجوانان به ویژه گروهی از آنان که در چنین بحرانی قرار می‌گیرند از اهمیت و فوریت برخوردار است؛ زیرا نوجوانان به دلایل گوناگون از جمله غلبه احساسات و عدم تجربه کافی، ممکن است در مواجهه با مشکلات واکنشی نسنجیده از خود بروز دهند و تصمیمی ناصحیح اتخاذ نمایند؛ لذا باید نسبت به مشکلات آنان کاملاً جدی بود. طبعاً غفلت از این موضوع و یا در صورت به کارگیری روش‌های نادرست و یا اعمال مجازات غیر صحیح ممکن است به عنوان عاملی برای ارتکاب در آید. به همین ترتیب واکنش در قبال نوجوانان امری کاملاً حساس و دقیق است و رفتار با آنان مشابه آنچه با بزرگ‌سالان صورت می‌پذیرد  ممکن است آثار نامطلوبی را به دنبال داشته باشد.


امروزه بسیاری از نظام‌های کیفری تلاش می‌کنند تا در مواجهه با رفتار مجرمانه نوجوانان نگاهی افتراقی داشته باشند و مسئولیت کیفری آنان را به انحاء گوناگون تخفیف دهند. بدین ترتیب، قانونگذاران معمولاً از یکسو، نوجوانان را به لحاظ خروج از دوران کودکی و استقرار نسبی قوه تمیز، به لحاظ کیفری مسئول می‌دانند و از سوی دیگر آنان را مشمول مجازات مربوط به بزرگ‌سالان قرار نمی‌دهند. همچنین به لحاظ مراحل دادرسی، جرائم ارتکابی این گروه سنّی، توسط شعب ویژه دادگاه اطفال و طبق آیین دادرسی ویژه آنان مورد رسیدگی قرار گرفته، محل نگهداری و حبس آنان نیز جدا از بزرگ‌سالان است. در حقوق اسلام نیز به وجود مجازات تعزیری امکان انتخاب روش‌ها و مجازات‌های افتراقی در این گونه جرائم را فراهم ساخته است.

البته لازم به ذکر است که گذار از کودکی و ورود به دوره نوجوانی، به معنای مصونیت این گروه سنی در برابر مخاطرات ویژه عصر حاضر نمی‌باشد. ویژگی‌های جوامع امروزی، حضور نسبتاً مستقل نوجوانان در محیط‌های گوناگون و دسترسی آنان، به گستره وسیعی از اطلاعات غیر ضروری و در بسیاری موارد، مضر، نوجوانان را تبدیل به بزه دیدگان بالقوه این عرصه و آماج‌هایی مناسب و در دسترس برای مجرمین سایبری نموده که آسیب‌های ناشی از آن‌ها، در هر دو دنیای مجازی و واقعی، نوجوانان را همواره با معضلات و چالش‌های بیشتر و جدیدتری روبه‌رو می‌ سازد.

ارسال یک نظر

جدیدتر قدیمی تر